Τετάρτη 31 Ιουλίου 2019

Έλενας Ακρίτα : «Οι όμορφες κυρίες των φέριμποτ»





«Οι όμορφες κυρίες των φέριμποτ»



 Γράφει η Έλενα Ακρίτα

Πηγαίνοντας προς τη βόρεια Εύβοια, μπήκα στο φέριμποτ ‘Καπετάν Αριστείδης’ από Αρκίτσα για Αιδηψό. Το οποίο ήταν πεντακάθαρο παρεμπιπτόντως και το προσωπικό ευγενέστατο κι εξυπηρετικό.

Το καράβι ήταν γεμάτο από κυρίες μιας κάποιας ηλικίας. Προχωρημένης. Ελάχιστοι άντρες, τέσσερις πέντε σύζυγοι κείτονταν τήδε κακείσε. Οι κυρίες ήταν σε δύο γκρουπ το ένα ΚΑΠΗ από Αθήνα, το άλλο προσφορά από ταξιδιωτικό γραφείο. Πήγαιναν στην Αιδηψό για ιαματικά λουτρά. Λίγο ντροπαλές. Λες κι έκαναν κάτι που δεν πρέπει, κάτι που δεν το δικαιούνταν: αυτές γεννήθηκαν για να φροντίζουν όλους τους άλλους, ποτέ τον εαυτό τους.

Στις δυο γιγαντοοθόνες του σαλονιού σε απευθείας μετάδοση η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης. Έβλεπαν όλες μαζί και τιτίβιζαν, μα τι ωραίο ταγιέρ, πώς την φωτίζει το λευκό, καλέ πολύ ψηλός ο Μητσοτάκης, ο κοντός ποιος είναι, όχι αυτός ο κοντός, ο άλλος κοντός πίσω από τον κοντό, μπράβο, τιτ τιτ τιτ σαν τα πουλάκια.

‘Ήταν χαρούμενες. Πολύ. Στα ρυτιδιασμένα πρόσωπα έλαμπαν μάτια κοριτσιών σε πενταήμερη. Όλες είχαν φρεσκοβαμμένα μαλλιά το κοκκινοκάστανο το γλυκό, το πεισματάρικο, αυτό που αρνείται να μεγαλώσει και να δώσει τη θέση του στο λευκό της κεφαλής. Το χτένισμα ασάλευτο από τη λακ και το κρεπάρισμα, τα ρούχα φλοράλ, τα νυχάκια περιποιημένα με μανόν περλέ. Είχαν κάνει προετοιμασίες το ‘βλεπες αυτό: πήγαν κομμωτήρια, ψώνισαν καινούργιο μαγιό με ασορτί παρεό, σκουφάκι του μπάνιου, όμορφα πεδιλάκια μπρονζέ κι ένα καπέλο μα ένα καπέλο, σαν της Αλίκης στο Ναυτικό…. Κι ήταν όμορφες, τόσο όμορφες…

Μιλούσαν και γελούσαν κι έλεγαν κι έλεγαν και γλώσσα μέσα δεν έβαζαν. Κι άντε πάλι χωρατά κι άντε πάλι γέλιο, ένα γέλιο γάργαρο, κοριτσίστικο, το γέλιο της εκδρομής και της νιότης και μιας ανεμελιάς που ξέχασε το όνομά της.

Όλες με το κινητό στο χέρι. Ούτε στην τσάντα δεν το έβαζαν μη δεν τ’ ακούσουν. Έλα Νίκο μου. Έλα Μαιρούλα. Έλα αγόρι μου, κορίτσι μου, έλα άντρα μου. Έλα πες μου ό,τι αηδία σου κατέβει στο κεφάλι, πες μου για τη βρύση που στάζει, λες και μπορώ από εδώ που είμαι να βρω λύση για μια βρύση που στάζει στο Πικέρμι. Ρώτα με πού είναι τα παυσίπονα που κοντεύουν ν’ αυτοκτονήσουν από πλήξη τόσα χρόνια στο ίδιο ντουλάπι. Κι αν τελείωσαν τα χάπια πες το μου. Πες το μου μην μού το κρύβεις. Και προπαντός μη διανοηθείς να πεταχτείς στο απέναντι φαρμακείο ν’ αγοράσεις, όχι, όοοοχι σε μένα θα το πεις. Σε μένα θ’ ανοίξεις την καρδούλα σου, καρδούλα μου, σε μένα που βρίσκομαι 200 χιλιόμετρα μακριά. Μα και βέβαια θα το σηκώσω το ρημαδι, και βέβαια θα το καταπιώ το μπινελίκι το αυθόρμητο. Ναι εννοείται να με αγχώσεις άνευ λόγου και αιτίας αλίμονο, αν δε με αγχώσει ο άνθρωπός μου ποιος θα με αγχώσει ο ξένος;

Όμως οι όμορφες κυρίες των φέριμποτ δεν κατσουφιάζαν για πολύ, δεν χαλούσαν τη ζαχαρένια τους. Μόλις έκλειναν το κινητό, ξαναβρίσκαν το κέφι τους. Ξανασυναντιόντουσαν με τη χαρά τη σπάνια, την ακριβοθώρητη που σε κανέναν κερατά δεν τη χαλάλιζαν.

ΚΙ όσο ξεμάκραινε το φέριμποτ τόσο πιο δυνατά γελούσαν. Μέσα στα 40 λεπτά της διαδρομής άλλαζαν, μεταμορφώνονταν, λες κι αφήναν ξέπλεκα των φρονίμων τα μαλλιά.

Να ξέρετε εσείς οι νεότεροι, χρωστάτε πολλά στις κυρίες των φέριμποτ. Να τις αγαπάτε και να τους το λέτε. Να τους λέτε ότι τους πάει το φόρεμα, να τους λέτε ότι είναι όμορφες, γιατί είναι όμορφες… Τόσο όμορφες…

Α, και να μην τους παίρνετε τηλέφωνο για βλακείες. Αφήστε τις ήσυχες για λίγο. Μόνο για λίγο…

Και μην ξεχνάτε. Κάποτε θα ανέβετε κι εσείς στο φέριμποτ.

Καλό υπόλοιπο από μένα, τα λέμε τον Σεπτέμβριο.



ΤΑ ΝΕΑ

facebook/Elena Akrita


"Κύριοι.. πάμε Κύπρο". Ένας καταδρομέας θυμάται.





"Κύριοι.. πάμε Κύπρο". Ένας καταδρομέας θυμάται.

"Κύριοι.. πάμε Κύπρο" Η μαρτυρία του Παύλου Τσιώγκα από την Κοζάνη 45 χρόνια μετά την τραγική κατάληξη της "επιχείρησης Νίκη" με τους 33 νεκρούς

Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΑΒΑΣ

''Στο Noratlas 6 επικρατούσε απόλυτη σιωπή, κανένας από τους 27 καταδρομείς που ήμασταν στοιβαγμένοι στην κοιλιά του σκάφους δεν μιλούσε.

Τα φώτα στο εσωτερικό του μεταγωγικού ήταν όλα σβηστά και μόνο κάνα δυο «σειρές» αψηφώντας τις εντολές είχαν ανάψει τσιγάρο. Ακουγόταν μόνο ο βόμβος των κινητήρων του αεροπλάνου...' 

Ο Παύλος Τσιώγκας από τον Κρόκο Κοζάνης, λοχίας της Α΄ Μοίρας Καταδρομέων που την νύχτα της 21ης Ιουλίου 1974 μεταφέρθηκε στην Κύπρο για την υπεράσπιση του αεροδρομίου της Λευκωσίας, μιλά για πρώτη φορά και περιγράφει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, την προετοιμασία της επιχείρησης, τη μεταφορά τους στην Κύπρο, το πώς βλήθηκε το αεροσκάφος τους από αντιαεροπορικά πυρά, τον τραυματισμό του και τις προσπάθειες του ιδίου και άλλων τραυματιών να κρατηθούν ζωντανοί.

Η ιστορία του Παύλου είναι άγνωστη στην Κοζάνη, όπως άγνωστη ήταν μέχρι και πριν από ορισμένα χρόνια η ιστορία των καταδρομέων της Α΄ Μοίρας, που υλοποιώντας το σχέδιο μιας παράτολμης επιχείρησης που έφερε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση ΝΙΚΗ», είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 32 εξ αυτών, όταν δύο μεταγωγικά αεροσκάφη, το «Noratlas 4» και το «Noratlas 6», κατά τη διάρκεια της προσγείωσης τους στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας θεωρήθηκαν ως εχθρικά και κτυπήθηκαν κατά λάθος από αντιαεροπορικά πυρά της κυπριακής αεράμυνας που υπεράσπιζε το αεροδρόμιο. 

«Από το αεροδρόμιο της Σούδας φύγαμε λίγο μετά τις 11 το βράδυ, έχουν περάσει περίπου δυο ώρες και ο Λοχαγός Σταύρος Μπένος μας δίνει εντολή να ετοιμαστούμε γιατί πλησιάζουμε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Τα πυρομαχικά μας και τα όπλα τα είχαμε στοιβαγμένα πίσω από το πιλοτήριο, μόλις έχουμε σηκωθεί αρχίζοντας την προετοιμασία, ένοιωσα ένα θόρυβο κάτι σαν συνεχόμενα κτυπήματα στο σκάφος, στην αρχή δεν έδωσα σημασία γιατί είμαστε σε διαδικασία προσγείωσης αλλά αμέσως μετά ένα μεγάλο τράνταγμα ταρακούνησε το σκάφος. Άρχισαν να βγαίνουν καπνοί και σε ορισμένα σημεία είδαμε φωτιά». 

Ο Παύλος Τσόγκας παραδέχεται ότι όλοι κατάλαβαν ότι το σκάφος κτυπήθηκε στην κοιλιά από αντιαεροπορικά πυρά, αλλά ποιοι τους χτύπησαν θα το ανακάλυπταν λίγο αργότερα. Στο εσωτερικό του σκάφους αρχικά επικράτησε πανικός, αλλά η στεντόρεια φωνή του λοχαγού Μπένου και η εντολή «σβήστε τώρα τη φωτιά» εξισορρόπησε λίγο τα πράγματα. «Θυμάμαι ότι έβγαλα το παγούρι από τη ζώνη μου και εκεί που άρχισα να ρίχνω νερό στη φωτιά, έχασα τον κόσμο από τα ματιά μου και έπεσα στο πάτωμα». 

Τον ρώτησα εάν κατάλαβε ότι είχε τραυματιστεί η εάν ένοιωσε πόνο σε κάποιο σημείο του σώματός του αλλά ο 67χρονος σήμερα Παύλος δεν κατάλαβε ότι είχε κτυπηθεί, «λίγο πριν χάσω τις αισθήσεις μου σαν να ένιωσα μια μικρή γλυκιά μέθη ή κάτι σαν ευθυμία». 

Το «ΝΙΚΗ 6» χωρίς να το γνωρίζει ο 19χρονος τότε Παύλος αλλά και πολλοί άλλοι καταδρομείς, εξαιτίας των πυρών που είχε δεχτεί από την ελληνοκυπριακή αεράμυνα έχει χάσει και τους δύο κινητήρες και προσγειώνεται στο αεροδρόμιο χάρη στη δεξιοτεχνία και τον επαγγελματισμό των χειριστών της ΠΑ. Δέκα λεπτά νωρίτερα το Nίκη 4 κτυπήθηκε με μεγαλύτερη σφοδρότητα από τα αντιαεροπορικά πυρά έπιασε φωτιά στον αέρα και συνετρίβη στο λόφο της Μακεδονίτισσας. Είκοσι έξι καταδρομείς και 4 αξιωματικοί από το πλήρωμα του αεροσκάφους είναι νεκροί, ενώ μοναδικός επιζών είναι ο καταδρομέας Θανάσης Ζαφειρίου ο οποίος φλεγόμενος πήδηξε από το σκάφος λίγο πριν συντριβεί στο έδαφος. 

Από το Νίκη 6, δύο στρατιώτες είναι νεκροί και 10 τραυματίες που φέρουν σοβαρά η ελαφρότερα τραύματα θα μεταφερθούν στο νοσοκομείο της Λευκωσίας, ανάμεσά τους είναι και ο Παύλος Τσιώγκας. 

Η τραγική κατάληξη της επιχείρησης οφείλεται στην πρωτοφανή καθυστέρηση που επέδειξαν στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων, το σημερινό ΓΕΕΘΑ. στην Αθήνα να ενημερώσουν το γενικό αρχηγείο Λευκωσίας, ότι έρχονται ενισχύσεις, το έκαναν μόλις στις 01:00, με το σήμα «Έρχονται τα 15 πορτοκάλια». Έτσι η αντιαεροπορική άμυνα του αεροδρομίου αρχικά δεν είχε ενημέρωση, με αποτέλεσμα να θεωρήσουν ότι τα αεροσκάφη που πέταγαν ήταν τουρκικά.

Η ιστορία του Παύλου και το πώς βρέθηκε στο νοσοκομείο έχει όλα τα σπουδαία χαρακτηριστικά ανθρωπιάς και αλληλεγγύης που παραμένουν ζωντανά στην αγριότητα του πολέμου και της μάχης. 

«Ξύπνησα από μια άγρια φωνή που έφτανε στα αφτιά μου “ Παύλο, Παύλο πού είσαι;” Δυο καταδρομείς είχαν μπει μέσα στο σκάφος και έψαχναν για τραυματίες και νεκρούς, μόλις άκουσα το όνομα μου τους είπα ένα ξεψυχισμένο ‘’Ναι.. εδώ..’’ και αμέσως με πήραν και με κατέβασαν από το αεροπλάνο. Ο στρατιώτης Κουτσονάκης ήταν αυτός που τον κατέβασε από το τρυπημένο αεροσκάφος και ο Παύλος δεν ξεχνά πως έξι μήνες μετά τα γεγονότα της Κύπρου αντάμωσαν, «μου έδειχνε με τα χέρια του πώς με χτυπούσε στο κράνος για να ξυπνήσω από τον λήθαργο του τραύματος. Κρίμα όμως, αυτό το παλικάρι συγχωρέθηκε αρκετά νέος»
« Ήταν τρεις πάρα... το πρωί και το δροσερό αεράκι με ξύπνησε για καλά, δεν αισθανόμουν να πονάω πάρα ένιωθα μόνο εξάντληση. Εκείνη την ώρα με πλησιάζει ο στρατιώτης Δημητρίου από την Καρδίτσα και μου λέει ότι πρέπει φύγουμε να ακολουθήσουμε τους άλλους. Προσπάθησα να σηκωθώ αλλά δεν μπορούσα να κρατηθώ όρθιος, έπεσα στο έδαφος είχα χάσει και αρκετό αίμα από το δεξί πόδι μου». 

Θυμάται με ευγνωμοσύνη το θάρρος και την αποφασιστικότητα που έδειξε ο συνάδελφός του. «Μου ζήτησε να αφήσω το όπλο μου και παρότι ήταν κοντύτερος από μένα με πήρε στους ώμους του και άρχισε να τρέχει προς τη μεριά που φαινόταν ο διάδρομος του αεροδρομίου». Οι δύο άνδρες έπρεπε να τον διασχίσουν γρήγορα, να περάσουν στην άλλη πλευρά ενώ την ίδια ώρα συνεχίζονταν οι αφίξεις ελληνικών αεροσκαφών και υπήρχε σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή τους. Κάποια στιγμή κουράστηκε και μ ’άφησε στο έδαφος, αλλά στη θέα ενός Noratlas που πλησίαζε δεν ξέρω πού βρήκα τη δύναμη και κρατώντας τον από τον ώμο αρχίσαμε να τρέχουμε σαν τρελοί μέχρι που φτάσαμε στην άλλη πλευρά του διαδρόμου όπου κατέρρευσα από την εξάντληση. Στις πέντε τα ξημερώματα εμφανίστηκαν τα πρώτα ασθενοφόρα για να μας πάρουν». Ο Παύλος άκουγε τα βογγητά και τις κραυγές των άλλων τραυματιών «αλλά δεν είμαι σίγουρος εάν αυτό που μ ’έκανε να νοιώθω τόσο πολύ τον πόνο, ήταν ο φόβος του θανάτου η το τραύμα στο πόδι μου που είχε αρχίσει να παγώνει». 

Στο νοσοκομείο της Λευκωσίας έμεινε δέκα ημέρες, του έβαλαν νάρθηκα στο πόδι και άρχισε να περπατά στους διαδρόμους με τις πατερίτσες. Ένα πρωί κάποιος του νοσοκομείου τούς λέει σε ένα απομακρυσμένο θάλαμο «νοσηλεύεται ένας δικός σας σε κακή κατάσταση»’. «Μας δείχνουν τον καταδρομέα Θανάση Ζαφειρίου» τον μοναδικό επιζώντα από το Νίκη 4. Η φωνή του Παύλου αλλάζει όταν αναφέρεται στην εικόνα του πολυτραυματία. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου αυτή την εικόνα, πώς είναι όταν βλέπεις ένα κούτσουρο καμένο μέσα σ’ ένα χωράφι; έτσι ήταν το σώμα του Θανάση.... Ο ίδιος ακούνητος, αμίλητος και από το καμένο δέρμα να τρέχουν υγρά. Τις επόμενες ημέρες ο Θανάσης μεταφέρθηκε με αεροπλάνο στην Αθήνα και πάρα τα πολλαπλά κατάγματα και τα εγκαύματα κατάφερε να βγει νικητής. Έφυγε από την ζωή το Σεπτέμβριο 2016.

Στις 2 Αυγούστου του 1974 με πολιτικό πλοίο της γραμμής οι πιο ελαφρά τραυματίες μεταφέρονται στον Πειραιά και απευθείας στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο της Αθήνας. Ο Παύλος Τσιώγκας ένα μήνα μετά θα επιστρέψει στη μονάδα του στο Μάλεμε της Κρήτης και στη συνέχεια στο Ναυτικό νοσοκομείο όπου θα κάνει δύο ακόμη επεμβάσεις για να αφαιρέσει δυο μεγάλα θραύσματα που έχουν μείνει στο πόδι του. Θα απολυθεί από το στρατό το Νοέμβριο του 1975 και θα επιστρέψει στο σπίτι του στο Κρόκο Κοζάνης.  


Μεσημέρι 21ης Ιουλίου 1973


Αλήθεια, γνωρίζατε ότι πηγαίνατε στην Κύπρο να πολεμήσετε τον ρώτησα; «Δεν μας το είπαν από την αρχή, μας μιλούσαν με μισόλογα». Ήταν μεσημέρι προς το απόγευμα όταν τους ενημέρωσαν στην Μοίρα ότι πρέπει να ετοιμάσουν οπλισμό και πυρομαχικά για να πάνε στα νησιά. «Ναι έτσι μας είπαν... ότι θα πάμε στα νησιά... Το πιστέψαμε γιατί κάτι είχαμε ακούσει από την προηγούμενη μέρα στα ραδιόφωνα, χωρίς να σκεφτούμε περισσότερο, είχαμε και την αφέλεια των 19χρονων παιδιών».  Το απόγευμα το στρατόπεδο γέμισε από τουριστικά λεωφορεία, «βάλαμε τα πράγματα μας και ξεκινήσαμε για το αεροδρόμιο της Σούδας». Ο Παύλος θυμάται ότι είχε βραδιάσει, «στα λεωφορεία τραγουδούσαμε το ‘’πότε θα κάνει ξαστεριά’’ ενώ απ’ όπου περνούσαμε στους δρόμους στα μαγαζιά και τις καφετέριες ο κόσμος μάς χειροκροτούσε».

Ο Παύλος υποστηρίζει ότι οι Κρητικοί γνώριζαν τι γίνεται, γι’ αυτό και τους επεφύλαξαν τέτοιο θερμό αποχαιρετισμό. Τα λεωφορεία εισήλθαν στο αεροδρόμιο κι «είδαμε πάνω από είκοσι αεροσκάφη μεταγωγικά παραταγμένα στη σειρά να περιμένουν. Στεκόμαστε σε παράταξη όλη η Μοίρα με τους επικεφαλής και θυμάμαι τον αξιωματικό Πλάτωνα Κολοκοτρώνη να ανεβαίνει στο τρίτο σκαλοπάτι της πόρτας ενός noratlas για να μας μιλήσει. “ Κύριοι, η Μοίρα μας έχει σοβαρή αποστολή, πάμε στην Κύπρο”. Εκεί παγώσαμε για πρώτη φορά όλοι και οι θαρραλέοι και οι μη θαρραλέοι. Ο Παύλος θυμάται ότι δεν υπήρξε ενημέρωση για το τι θα κάνουμε εκεί και ποια θα είναι η επιχείρηση στην οποία θα συμμετάσχουμε. Μπήκαμε στο αεροπλάνο βάλαμε τα πυρομαχικά μας πίσω από το πιλοτήριο και απ’ ό,τι θυμάμαι τα αεροσκάφη ξεκίνησαν με σβηστά φώτα». 

Κοιτάζει συνεχώς ένα απόκομμά της εφημερίδας με τις φωτογραφίες των νεκρών παλικαριών του «Νίκη 4» και του «Νίκη 6» και μου εξομολογείται ότι από τύχη βρίσκεται στη ζωή. Ότι θα μπορούσε να κάθεται στη θέση των δύο νεκρών παλικαριών από το «Νίκη 6» εάν ο λοχαγός του επέτρεπε ως αρχηγός της ομάδας του να εισέλθει πρώτος στο αεροσκάφος. Ο Σπυρίδωνας Νόμπελης και ο Κωνσταντίνος Οικονομάκης είναι οι δύο καταδρομείς που πέθαναν από τα πυρά που δέχτηκε το Νίκη 6 κατά την προσγείωση στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. 

Ο Παύλος Τσιώγκας το 1974 επέστρεψε στο χωριό του τον Κρόκο Κοζάνης και συνέχισε να ασχολείται ως τεχνίτης της γούνας και λίγο με τις αγροτικές εργασίες. Έκανε οικογένεια και προσπάθησε να μεγαλώσει τα τρία του παιδιά. Μετά από χρόνια και από πιέσεις του ίδιου αλλά και πολλών άλλων συμπολεμιστών του που τραυματίστηκαν στην Κύπρο και αντιμετώπιζαν κινητικά προβλήματα έως και σωματική αναπηρία από τα τραύματα, το 1988 προσλαμβάνεται ως κλητήρας στον ΑΗΣ Καρδιάς. 

Ο Παύλος ενώ μαζεύει τις φωτογραφίες που έχει απλωμένες στο γραφείο, τον ακούω να μονολογεί «Την ιστορία μας την ξέρουν ελάχιστοι». Και γυρίζοντας το πρόσωπο του, μου ζητά να μην ξεχάσω να γράψω ότι ως «τμήμα αυτοκτονίας μάς είχαν δηλώσει στην επιχείρηση Νίκη, χωρίς εμείς να το γνωρίζουμε».


Πηγη: ΑΠΕ-ΜΠΕ.


Μια υπέροχη ομιλία προς αποφοίτους της Αγγέλας Καστρινάκη




Μια υπέροχη ομιλία προς αποφοίτους της Αγγέλας Καστρινάκη



Η ομιλία της Κοσμητόρισσας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου  Κρήτης Αγγέλας Καστρινάκη στην τελετή αποφοίτησης των νέων πτυχιούχων ήταν αφιερωμένη στη Σουζάνα Ήτον και όχι μόνο.



Αγαπητοί τελειόφοιτοι και τελειόφοιτες, αγαπητοί γονείς, σήμερα είναι μέρα γιορτής για σας όσο και για μας. Πριν γιορτάσουμε όμως, πριν σας κατευοδώσω και σας ευχηθώ, θεωρώ χρέος μου να αναφερθώ στο γεγονός που συγκλονίζει τις τελευταίες μέρες την Κρήτη.

Το Πανεπιστήμιο δεν είναι ένας περίκλειστος χώρος όπου δάσκαλοι μεταβιβάζουν στους μαθητές τους γνώσεις και δεξιότητες. Είναι κομμάτι της κοινωνίας, ένα επίλεκτο αν θέλετε κομμάτι, που μέσα σε αυτό διαμορφώνεται η κοινωνία του μέλλοντος, επωάζονται και ζυμώνονται οι αξίες που θα μεταδοθούν στους νεότερους, στα παιδιά, στα φυσικά και στα πνευματικά παιδιά που θα είναι οι μαθητές και οι μαθήτριές σας. Στο Πανεπιστήμιο φτιάχνουμε –εν μέρει βέβαια και στον βαθμό που μας αναλογεί – την επόμενη μέρα της Ελλάδας.

Γι’ αυτό αισθάνομαι υποχρεωμένη να αναφερθώ στο τρομερό συμβάν. Έχετε καταλάβει βέβαια σε τι αναφέρομαι. Μια γυναίκα έχασε τη ζωή της με τον πιο αποτρόπαιο τρόπο. Κακοποιήθηκε βάναυσα, βιάστηκε και θανατώθηκε. Ήταν Αμερικανίδα, μέλος της επιστημονικής κοινότητας, βιολόγος, και είχε έρθει στην Κρήτη για να λάβει μέρος σε επιστημονικό συνέδριο στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Η Σουζάνα Ήτον. Μια φωτεινή μορφή, ένας πράος άνθρωπος, όπως την βλέπουμε στις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν. Χαιρόταν σαν κι εμάς τη ζωή, χαμογελούσε με γλυκύτητα και προσπαθούσε να συμβάλει στο καλό όλων μας μέσω της επιστήμης της.

Φυσικά είμαστε συγκλονισμένοι. Φυσικά καταδικάζουμε. Δεν φτάνει όμως αυτό. Οφείλουμε να διερευνήσουμε τις συμπεριφορές, από τις πιο μικρές και φαινομενικά ασήμαντες έως τις πιο κομβικές, που εντέλει ενδέχεται να οδηγήσουν στο τρομερό έγκλημα. Όλες τις δικές μας συμπεριφορές, στον τρόπο που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, και ειδικά τα αγόρια, στον τρόπο που αντιδρούμε απέναντι στην ανομία, την οπλοχρησία, τη βία ενγένει και την έμφυλη βία, τη βία κατά των γυναικών, ειδικότερα.

Αυτή τη διερεύνηση την κάθε άλλο παρά εύκολη, την έκανε πριν λίγες μέρες ένας συντοπίτης μας, Ρεθυμνιώτης, ο Χάρης Στρατιδάκης, ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας, διδάκτορας Παιδαγωγικής, στο άρθρο του, με τίτλο «Μήπως στην Κρήτη η ανθρώπινη ζωή παραέγινε φθηνή;». Επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω μερικές από τις διαπιστώσεις του.

Παρατηρεί πρώτα πρώτα τη συχνότητα του φαινομένου (το τελευταίο συμβάν ήταν μόνο η κορωνίδα) και το ότι οι φόνοι αφορούν συνήθως αλλοδαπές γυναίκες (δύο μετανάστριες από τη Βουλγαρία, πρόσφατα στο Ρέθυμνο), που δεν έχουν σόι να απαιτήσει την τιμωρία τους ή και να φροντίσει γι’ αυτή μέσω της αυτοδικίας. Δειλοί λοιπόν οι δολοφόνοι.

Αλλά το πιο σημαντικό στο γενναίο αυτό άρθρο είναι ότι ο συγγραφέας τολμά να θίξει τις γενικότερες συμπεριφορές, αυτές που μας αφορούν όλες και όλους. Παραθέτω:

«Ασφαλώς δεν είναι αυτή η δική μας Κρήτη, της αντιμετώπισης των γυναικών ως ζώων, των απαγωγών, των χασισοφυτειών και της απαξίωσης της ζωής και της τιμής των μεταναστών. Όμως υπάρχει και αυτή η Κρήτη, όλων των παραπάνω αλλά και της συνολικής καταπάτησης του νόμου, της καπετανιάς, του «επά’ μαι ’γω», του αντριλικιού, της κούπας, της θρασυδειλίας και των γνωστών σ’ όλους μας πολιτικών προσώπων που τους καλύπτουν.

Και σ’ άλλα μέρη της Ελλάδας συμβαίνουν τέτοια γεγονότα […]. Πουθενά όμως στην Ελλάδα δεν βλέπουμε να αντιμετωπίζονται οι ίδιες τροχαίες παραβάσεις με τη συγκαταβατικότητα που αυτό συμβαίνει στο νησί μας. Πουθενά στη χώρα μας οι βοσκοί δεν καταπατούν με την ίδια ευκολία τις γεωργικές περιουσίες […], πουθενά αλλού δεν πυροβόλησαν πρώην νομάρχη και δεν ανατίναξαν το σπίτι του επειδή δεν τους έκανε τα χατίρια. […] Φαίνεται ότι κάτι δεν πήγε καλά στο νησί μας με κάποιες από τις θεωρούμενες ως “αξίες” του. Μήπως η δύναμη του καθενός σογιού και το “κόζι” του οδηγούν τελικά στην αγνόηση όποιου δεν διαθέτει αντίστοιχες πλάτες; […] Μήπως έφταιξε η λατρεία του αλκοόλ, ξεκινώντας από τ’ “αντράκια” των δύο ετών που χαιρόμαστε να τα βλέπουμε να βουτούν το δάχτυλό τους στα ποτήρια της τσικουδιάς; Μήπως φταίει που θαυμάζουμε τα ανήλικά μας όταν παίρνουν στα χέρια τους το τιμόνι; Μήπως φταίει που ανεχόμαστε τους μαυροπουκαμισάδες να ξυλοκοπούν παιδιά που ήρθαν στον τόπο μας για να σπουδάσουν, προσφέροντάς μας το κομπόδεμα της οικογένειάς τους; Μήπως φταίει που αφήνουμε να κυκλοφορούν δίπλα μας χωρίς ντροπή τα Κρητικόπουλα που οδήγησαν στα Γιάννενα τον συμπατριώτη μας στην αυτοκτονία;»

Από όλα αυτά ο συγγραφέας βγάζει το συμπέρασμα ότι «μάλλον η κοινωνία μας απέτυχε». Πικρό, πολύ πικρό συμπέρασμα. Μπορούμε άραγε να το ανατρέψουμε; Ελπίζω πως ναι. Μάλιστα, στο μέτρο που μας αναλογεί πάντα, είναι το πρώτιστο καθήκον μας. Πώς ανατρέφουμε τα παιδιά μας; Πώς θα αναθρέψετε τα παιδιά σας; Τι αξίες θα διαδώσετε στο σχολείο όπου θα διδάξετε, στο φροντιστήριο όπου θα διδάξετε, στην όποια δουλειά θα κάνετε; Όχι, δεν αναθρέφουμε «αντράκια», παρά ανθρώπους που σέβονται τη ζωή και την αξιοπρέπεια της άλλης ανθρώπινης ύπαρξης, που τηρούν τους νόμους του κράτους, που δείχνουν με λόγια και έργα την αλληλεγγύη τους, που βοηθούν τους πιο αδύναμους, που σέβονται τη διαφορετικότητα στις ανθρώπινες επιλογές. Δεν αναθρέφουμε ούτε «γυναίκες», παρά ανθρώπινα όντα ικανά να βιώσουν την ισότητά τους και να συμβάλλουν επίσης με λόγια και έργα στις καλύτερες δυνατές ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις.

Σας μεταδώσαμε γνώσεις στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, σας μεταδώσαμε όμως και αξίες. Ας τις τιμήσουμε όλοι, και εμείς και εσείς και οι γονείς που μας κάνουν την τιμή να είναι εδώ σήμερα. Η τραγική δολοφονία ας γίνει αρχή στοχασμού για όλους μας. Προς το παρόν, ως Πανεπιστήμιο οργανώνουμε μια ημερίδα, τον ερχόμενο Οκτώβριο, στη μνήμη της Σουζάνας Ήτον. Θα μιλήσουμε για την ίδια και για την εργασία της που διακόπηκε τραγικά για πάντα, θα μιλήσουμε και για μας και για το πώς θα απαλείψουμε το ζοφερό στίγμα από το νησί μας.

Και τώρα ήρθε η ώρα να σας αποχαιρετήσω. Σας αποχαιρετώ με τη χαρά που ταιριάζει στη σημερινή μέρα, μέρα ανταμοιβής των κόπων σας, και σας εύχομαι κάθε καλό στη ζωή σας και κάθε προκοπή. Να είστε καλά και να πλάσετε ένα καλύτερο αύριο!





Τρίτη 30 Ιουλίου 2019

Μιχάλη Χουρδάκη (Νισπιτα) : Μνημόσυνο στσι ψυχές τως

ΝΕΑΠΟΛΗ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 15.8.1939


Για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλιοί την κρητική διάλεκτο που μιλούσαν οι παππούδες μας!



Μνημόσυνο στσι ψυχές τως



Θε μου και να ξημέρωνε μια ταχυνή που θέλω

περίσσα την ανεζητώ να ‘μαι στο Μεραμπέλο

Να ξαναδώ στην αγορά εκειά στο μεϊντάνι

εικόνες απού ‘θώρουμε σαν ήμουνε κοπέλι

ν’ ακούσω τσοι μπακάληδες με την οχλαγοή ντως

και του χασάπη τη φωνή να διαλαλεί τα κρέτα

να δω και τη Ντεμέτζενα το Μιχαλοδημήτρη

τον Κοψαχείλη το Ντουρντού και τον Τυρομανόλη

το Μεθυμάκη τον Κωστή μα και το Μιχαλάκη

το Γιώργη τον Παπατζανή το Γιάννη τον Πρατσίνη

και το Μανιό και το Τζουγκρή μα και τον Πατσιδιώτη

να δω το Γούδο το βρακά καρσί απ’ του Φτενάκη

να δω το Κοντομανολιό τον Κώστα το Νιωτάκη

το Μαστοράκη τον Κωστή αλλά και το Μιχάλη

το γέρο Τυφλομπόντικα μα και τον Κατωσώρη

Αφού τσοι δω ετουτουσά ς να πιάσω τα σοκάκια

ν’ αναγαλιάσει πάλι ο νους

γιατ’ ήκουες χαιρετισμό ήκουες καλημέρα

να είναι μεσ’ απ’ την καρδιά κι ήπαιρν’ ο νους σ’ αέρα

Να βγαίνεις ‘πο το σπίτι σου να δεις το γείτονά σου

-Πολλά τα έτη γείτονα κι αυτός επηλογούντο

-Να πέψει ο Θιος στο σπίτι σου αφέντη γειτονά μου.

- Τρυγώ τ’ αμπέλι αύριο κι α θες μου παραστέκεις

για να βγατίσει η δουλειά να ΄ρθει η αφεδιά σου

-Θέλω δε θέλω έρχομαι μαζί με την κερά μου

να σου συντράμω γείτονα κι α θες και δυο κοπέλια

απού δεν έχουνε σκολειό τα σύρνω ‘γω μαζί μου

Θυμάσ’ οπεργιοπέρισυ απού ‘χτιζα τον τράφο

πως ήρθες κι ετουλόγου σου κι ήφερες αλαβάρι

το γάϊδαρό σου το χελιό και πέτρες εκουβάλιες ;

-Ευχαριστώ σε γείτονα ευχαριστώ περίσσα

μα κολατσό να μην κρατάς έχω κανονισμένο

να τήνε πιούμε τη ρακή

κι άμα δα φτάξει το κιντί δα ΄ρθει και η κερά μου

να μάσε φέρει κατιντίς να κάτσομε να φάμε

και για αργά ‘κανόνισα να ‘ναι στρωμένη η τάβλα

να πιούμε κι ένα μαρουβά.



ΝΙΣΠΙΤΑΣ (Αθήνα Πρωτόλης 1976)



Δευτέρα 29 Ιουλίου 2019

Τα δέκα συνέδρια που σημάδεψαν την ιστορία της Νέας Δημοκρατίας





Τα δέκα συνέδρια που σημάδεψαν την ιστορία της Νέας Δημοκρατίας

Αναδρομή στις πολιτικές εξελίξεις, με τις οποίες διαμορφώθηκε η φυσιογνωμία της μεγάλης φιλελεύθερης παράταξης από το 1979 έως σήμερα.

Από τον Κώστα Παπαχλιμίντζο

Στην τελική ευθεία για τη διοργάνωση του 11ου Τακτικού Συνεδρίου της (16 και 17 Δεκεμβρίου στο Metropolitan Expo), που είναι ταυτόχρονα συνέδριο αρχών και θέσεων, βρίσκεται πλέον η Νέα Δημοκρατία και δεν είναι λίγοι εκείνοι που συζητούν -είτε νοσταλγικά είτε επικριτικά- τα παλαιότερα συνέδρια του κόμματος. Λίγοι είναι, βέβαια, πια όσοι θυμούνται το πρώτο και ιστορικό προσυνέδριο του κόμματος στη Χαλκιδική, πριν από ακριβώς 40 χρόνια, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπογράμμισε: «Τα κόμματα για να εκπληρώσουν την αποστολή τους πρέπει, πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό, δεύτερον, να κατέχονται από υψηλό αίσθημα ευθύνης, τρίτον, να είναι δημοκρατικά οργανωμένα».

Παράλληλα, όμως, σε στενότερο κύκλο, ο ιδρυτής της Ν.Δ. φέρεται ότι είπε τότε, φοβούμενος για το πώς θα εξελιχθούν οι τοπικές και οι νομαρχιακές κομματικές οργανώσεις που μόλις είχαν συγκροτηθεί: «Ξέρετε τι κάναμε σήμερα; Αρχίσαμε τη διάλυση του κόμματος, διότι κάναμε την οργάνωση».

1ο Συνέδριο
Χαλκιδική, Απρίλιος 1979

Η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος στο πολιτικό σκηνικό, αλλά η άνοδος του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου είχε αρχίσει να δημιουργεί σοβαρό προβληματισμό. Ενάμιση χρόνο μετά τη δεύτερη νίκη της Νέας Δημοκρατίας με 42%, διεξήχθη το πρώτο Συνέδριο του κόμματος στη Χαλκιδική, τον Απρίλιο του 1979. Ήταν το 1ο συνέδριο ελληνικού κόμματος του οποίου οι σύνεδροι εξελέγησαν από τα μέλη, ενώ τότε εγκρίθηκαν το καταστατικό και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Ομόφωνα έγιναν δεκτές οι ιδεολογικές αρχές του κόμματος, τις οποίες εισηγήθηκε ο Κ. Καραμανλής. Η ιδεολογία του κόμματος, που ονομάστηκε ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός, αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους, χάριν της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στο περιθώριο του συνεδρίου εκδηλώθηκε μια κίνηση αμφισβήτησης στο πρόσωπο του Κ. Καραμανλή. Κυκλοφόρησε προκήρυξη με την υπογραφή «Κίνηση της Βόλβης» (και με πρωταγωνιστή τον 26χρονο Βαγγέλη Μεϊμαράκη), η οποία ζητούσε τη μετατροπή του κόμματος από αρχηγικό σε κόμμα αρχών και κατήγγειλε ότι οι 200 σύνεδροι ήταν διορισμένοι.

2ο Συνέδριο
Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 1986

Δύο χρόνια μετά την επικράτηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη επί του Κωστή Στεφανόπουλου και την εκλογή του στην ηγεσία του κόμματος στη θέση του Ευάγγελου Αβέρωφ, συγκλήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με το κόμμα να ενστερνίζεται κάποιες πιο φιλελεύθερες ιδέες, ακολουθώντας το στίγμα που έδινε ο Κ. Μητσοτάκης, ο οποίος χαρακτήρισε τη Ν.Δ. συνέχεια της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου. Παράλληλα, έγιναν κάποιες καταστατικές αλλαγές, καθώς και αλλαγές των κανονισμών λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Για παράδειγμα, η Διοικούσα Επιτροπή μετονομάστηκε σε Κεντρική Επιτροπή και μαζί με το συνέδριο έγιναν τα κυρίαρχα όργανα του κόμματος. Ο Κωστής Στεφανόπουλος, στο μεταξύ, είχε αποχωρήσει από το κόμμα μαζί με εννέα βουλευτές και αρκετά «γαλάζια» στελέχη, για να ιδρύσει τη ΔΗ.ΑΝΑ., το κόμμα της Δημοκρατικής Ανανέωσης.

3ο Συνέδριο
Χαλκιδική, Απρίλιος 1994

Μεταξύ 22 και 24 Απριλίου 1994 συνήλθε το 3ο Συνέδριο της Ν.Δ., ξανά στη Χαλκιδική, στο οποίο συμμετείχαν 1.300 σύνεδροι. Το κόμμα βρισκόταν υπό την επήρεια του σοκ της ίδρυσης της Πολιτικής Άνοιξης, της ήττας στις εθνικές εκλογές και της παραίτησης Μητσοτάκη. Το συνέδριο γίνεται υπό τον νέο πρόεδρο Μιλτιάδη Εβερτ, που είχε εκλεγεί στις 3 Νοεμβρίου από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος με 141 ψήφους, έναντι 37 ψήφων του Ιωάννη Βαρβιτσιώτη. Τότε εγκρίθηκε το νέο καταστατικό του κόμματος, ενώ επιβεβαιώθηκαν οι ιδεολογικές αρχές του και οριοθετήθηκε το νέο πλαίσιο κυβερνητικού προγράμματος της παράταξης. Στρατηγική επιδίωξη του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού αναδείχθηκε η «ειρηνική επανάσταση με αξιοπιστία». «Η Ν.Δ. δεν είναι κόμμα ούτε σοσιαλιστικό ούτε νεοφιλελεύθερο» διακήρυξε ο Μιλτιάδης Εβερτ.

4ο Συνέδριο
Αθήνα, Μάρτιος 1997

Στις 4 Οκτωβρίου 1997, ο Μιλτιάδης Εβερτ, που είχε χάσει στις εθνικές εκλογές από το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη, επικράτησε του Γιώργου Σουφλιά με ψήφους 103, έναντι 84, και επανεξελέγη πρόεδρος της Ν.Δ. Ωστόσο, λόγω της εσωκομματικής κρίσης που είχε ξεσπάσει υποχρεώθηκε να συγκαλέσει έκτακτο συνέδριο του κόμματος, τον Μάρτιο του 1997. Είναι η πρώτη φορά που το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας καλείται να εκλέξει νέο αρχηγό, που θα είναι ταυτόχρονα και ο πρώτος με τόσο ευρεία νομιμοποίηση. Μιλτιάδης Εβερτ και Βύρων Πολύδωρας αποκλείστηκαν στον πρώτο γύρο και στον δεύτερο ο Κώστας Καραμανλής επικράτησε με 69,16%, έναντι 30,84% του Γιώργου Σουφλιά. Λίγες ημέρες μετά, μεταξύ 31 Μαρτίου και 2 Απριλίου, γίνεται το Συνέδριο Αρχών και Θέσεων της Ν.Δ., επαναδιατυπώνονται αρχές και θέσεις, επανασχεδιάζονται άλλες, με φόντο τον 21ο αιώνα για την Ελλάδα στη μετά την είσοδό της στην ΟΝΕ εποχή και ό,τι περιλαμβάνει αυτό.

5ο Συνέδριο
Αθήνα, Μάρτιος 2001

Έναν χρόνο μετά την ήττα στις εκλογές της 9ης Απριλίου 2000, που έμειναν χαραγμένες στο «γαλάζιο» υποσυνείδητο -καθώς περίπου έως τις 9 το βράδυ της Κυριακής ως νικητής των εκλογών φερόταν η Ν.Δ., όμως τελικώς επικράτησε το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη-, έλαβε χώρα το 5ο Συνέδριο της Ν.Δ. Έγινε στην Αθήνα μεταξύ 30 Μαρτίου και 1ης Απριλίου του 2001, ενώ συζητήθηκαν ζητήματα αρχών και θέσεων και έγιναν και οργανωτικές αλλαγές στο κόμμα, με πιο σημαντική τη θεσμοθέτηση γενικού γραμματέα. Τότε ήταν που ο Γιώργος Σουφλιάς επέστρεψε στη Ρηγίλλης έπειτα από πρόσκληση του Κώστα Καραμανλή, σηματοδοτώντας την ενότητα και τη συμφιλίωση, μετά τη διαγραφή του το 1997. «Γιώργο, καλώς όρισες σπίτι σου» του είπε ο κ. Καραμανλής.

6ο Συνέδριο
Αθήνα, Ιούλιος 2004

Το 6ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας πραγματοποιήθηκε από τις 23 έως τις 25 Ιουλίου 2004. Είχαν προηγηθεί οι πανηγυρικές νίκες του κόμματος στις εθνικές εκλογές και τις ευρωεκλογές, και η άνοδος του Κώστα Καραμανλή στην πρωθυπουργία. Στο συνέδριο αυτό τιμήθηκαν τα 30 χρόνια της Μεταπολίτευσης, μαζί με τα 30ά γενέθλια της Νέας Δημοκρατίας. Με τη συμμετοχή 4.500 συνέδρων στο κορυφαίο συλλογικό όργανο του κόμματός, την κατάθεση και την ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων, την ανάδειξη του μηνύματος της πολιτικής αλλαγής, την τροποποίηση του καταστατικού και την εκλογή νέας Κεντρικής Επιτροπής προχωρεί η οργανωτική μετεξέλιξη του κόμματος. «Όλοι μαζί εκφράζουμε τη σύγχρονη αντίληψη του κοινωνικού Κέντρου. Μια αντίληψη που δεν έχει σχέση με ξεπερασμένους όρους των τελευταίων δεκαετιών» ήταν το στίγμα που έδωσε ο Κώστας Καραμανλής.

 7ο Συνέδριο
Αθήνα, Ιούλιος 2007

 
Στις 7 Ιουλίου του 2007, λίγο πριν ξεσπάσουν οι φονικές πυρκαγιές που πυροδότησαν πολιτικές εξελίξεις και οδήγησαν στις κάλπες του Σεπτεμβρίου, έλαβε χώρα το 7ο Τακτικό Συνέδριο της Ν.Δ. στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Ενώπιον 4.500 σύνεδρων επιβεβαιώθηκε η στήριξη στο πολιτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, χωρίς να γίνει κάποια ουσιαστική αλλαγή στην κομματική δομή και οργάνωση.

8ο Τακτικό Συνέδριο
Αθήνα, Ιούνιος 2010

Κανένα άλλο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας δεν είχε τόσο πυκνές πολιτικές εξελίξεις τους τελευταίους μήνες πριν από τη διεξαγωγή του. Τον Οκτώβριο του 2009, η Νέα Δημοκρατία έχασε από το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου. Αμέσως μετά έγινε έκτακτο συνέδριο για την τροποποίηση του καταστατικού και την αλλαγή της διαδικασίας εκλογής του προέδρου. Στις πρώτες ανοιχτές εσωκομματικές εκλογές της 29ης Νοεμβρίου 2009 ο Αντώνης Σαμαράς εξελέγη αρχηγός του κόμματος με το 50,06% των ψήφων, έναντι 39,72% της Ντόρας Μπακογιάννη και 10,22% του Παναγιώτη Ψωμιάδη. Στη συνέχεια, τον Μάιο του 2010, η χώρα μπήκε επίσημα στο καθεστώς των Μνημονίων. Στις 25-27 Ιουνίου 2010 διεξήχθη το 8ο Τακτικό Συνέδριο της Ν.Δ., στη διάρκεια του οποίου ενισχύθηκε η επικράτηση των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού.

9ο Τακτικό Συνέδριο
Αθήνα, Ιούνιος 2013

Μεταξύ 28 και 30 Ιουνίου 2013 διεξήχθη το 9ο Τακτικό Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με κεντρικό σύνθημα «Νέα Δημοκρατία, Νέα Ελλάδα», ξανά με αρχηγό τον Αντώνη Σαμαρά, που στο μεταξύ είχε εκλεγεί πρωθυπουργός και μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα είχε προβεί σε ευρύ ανασχηματισμό, μετά την αποχώρηση της Δημοκρατικής Αριστεράς από την κυβέρνηση. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του κ. Σαμαρά για την πορεία της χώρας και τον ρόλο της Νέας Δημοκρατίας, έγιναν βελτιώσεις στο καταστατικό του κόμματος, ενώ εξελέγη και η νέα σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής.

10ο Τακτικό Συνέδριο
Αθήνα, Απρίλιος 2016

 
Στις 22-24 Απριλίου 2016 διεξήχθη το 10ο Τακτικό Συνέδριο της Ν.Δ. με κεντρικό σύνθημα «Οξυγόνο για την Ελλάδα». Ήταν το πρώτο υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπου, ύστερα από μια επεισοδιακή εσωκομματική διαδικασία, με τον πρώτο γύρο να ακυρώνεται εν τη γενέσει του και να επαναλαμβάνεται, επικράτησε του Ευάγγελου Μεϊμαράκη και εξελέγη πρόεδρος της Ν.Δ. «Αφήνουμε πίσω την κρίση και τα λάθη τού χθες. Ξεκινάμε να χτίζουμε την Ελλάδα του 2021. Την περήφανη Ελλάδα της εθνικής αυτοπεποίθησης» είπε στην ομιλία του ο κ. Μητσοτάκης. Το συνέδριο ενέκρινε σημαντικές αλλαγές στο καταστατικό της Ν.Δ., όπως η απαγόρευση του τραπεζικού δανεισμού, η ετήσια διεξαγωγή συνεδρίου και η χρονικά ορισμένη θητεία του προέδρου.


 

ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ : Οι νεκροθάφτες της θυμήθηκαν τη μεσαία τάξη

του Κώστα Μητρόπουλου από τα "ΝΕΑ"


Οι νεκροθάφτες της θυμήθηκαν τη μεσαία τάξη

Του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Την τελευταία ιδιαίτερα περίοδο, οι φορείς και τα κέντρα εξουσίας του αποκαλούμενου «συστημικού-νεοφιλελεύθερου τόξου» ανακάλυψαν ξαφνικά τη μεσαία τάξη, επιδιώκοντας να διαμορφώσουν ένα κοινωνικοπολιτικό υποκείμενο ικανό να συμπαραταχθεί μαζί τους στον υπέρ πάντων αγώνα κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και ο όρος «μεσαία τάξη» ξεχειλώνεται σαν λάστιχο, προκειμένου να ικανοποιήσει τόσο τους επιμέρους κομματικούς στόχους όσο και τη στρατηγική της «Μεγάλης Παλινόρθωσης».

Η ΝΔ ως άλλοθι της -μη αντιστρεπτής- ακροδεξιάς της μετάλλαξης ενεργοποιεί τους όρους της Κεντροδεξιάς και ολοφύρεται για την αποδυνάμωση της μεσαίας τάξης, την οποία άλλωστε έπληξαν καίρια τα νεοφιλελεύθερα-μνημονιακά προγράμματα. Ενώ, παράλληλα, το μόρφωμα της Κεντροαριστεράς αναζητεί (μέσω αγωνιωδών επικλήσεων) από τη μεσαία τάξη να αναλάβει αυτή τον ρόλο του κοινωνικού υποκειμένου του νέου εγχειρήματος… Από το ΠΑΣΟΚ και τα συμπαρομαρτούντα συστημικά μορφώματα ζητείται κοινωνική βάση, αφού από την εποχή του Καστελλόριζου μέχρι σήμερα η μεγάλη κοινωνικοπολιτική πλειοψηφία που στήριζε το ΠΑΣΟΚ το εγκατέλειψε οριστικά.

Γι’ αυτό και ο όρος «μεσαία τάξη» είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενος, όταν αναφερόμαστε μάλιστα στην ελληνική πραγματικότητα και στην ιστορική της εξέλιξη.

Η αδύναμη αστική τάξη

Θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να επισημάνουμε ότι στη χώρα μας δεν υπήρξε -και δεν υπάρχει- μια αυτόνομη αστική τάξη με συνείδηση του ρόλου της, ικανή να διαμορφώσει τα ευρύτερα εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά πλαίσια, να επιβάλει τη δική της ιστορική κουλτούρα. Δεν υφίσταται συνεπώς ένα συνεκτικό, αυτόνομο υποκείμενο, με συνείδηση της ιστορικής του ύπαρξης και του ιστορικού του ρόλου, με την έννοια που προσδίδει στην ανάλυση των τύπων της ταξικής συνείδησης ο μεγάλος διανοητής Γκ. Λούκατς.

Η πρόσδεση και η -εν πολλοίς- εξάρτηση από το κράτος, η αδυναμία συγκρότησης μιας αυτόνομης παραγωγικής, εθνικής δομής είχαν ως συνέπεια την υιοθέτηση ενός μεταπρατικού, συμπληρωματικού ρόλου από τα αστικά στρώματα που δεν μπόρεσαν να συγκροτήσουν ένα ιστορικό υποκείμενο. Ιδιαίτερα οι αναλύσεις τόσο του αείμνηστου Κωστή Μοσκόφ όσο και του Κωνσταντίνου Τσουκαλά αλλά και πολλών άλλων αξιόλογων ερευνητών έχουν προσδιορίσει με απόλυτη ευκρίνεια και ακρίβεια τη φύση, τον ρόλο και την ιστορική εξέλιξη της εγχώριας αστικής τάξης.

Η μεσαία τάξη αποτελεί, με κάποιον τρόπο, εξέλιξη και μορφοποίηση του βιομηχανικού καπιταλισμού του 20ού αιώνα, γι’ αυτό η θέση και ο ρόλος της αναδεικνύονται ιδιαίτερα μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν στις δυτικές κοινωνίες κυριάρχησε το πρότυπο του κοινωνικού κράτους.

Στις ανεπτυγμένες αυτές κοινωνίες η αστική τάξη και τα μεσαία στρώματα αλληλοεπικαλύπτονται ως έναν βαθμό στις οικονομικοκοινωνικές τους λειτουργίες. Ταυτόχρονα, και μάλιστα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, τα εργατικά, υπαλληλικά και μικροαστικά στρώματα, διανύοντας μια πορεία οικονομικής και κοινωνικής ανέλιξης, διευρύνουν το πλαίσιο της αποκαλούμενης «μεσαίας τάξης».

 Την εποχή της διευρυμένης αναπαραγωγής και της κατανάλωσης ο όρος «μεσαία τάξη» δεν προσδιορίζει μόνο το οικονομικό κεφάλαιο αυτών που εντάσσονται στην κοινωνική αυτή κατηγορία αλλά αναβαθμίζει το κοινωνικό τους κεφάλαιο (τους προσδίδει κοινωνική αναγνώριση και καταξίωση) και παράλληλα, ως έναν βαθμό, και το πολιτιστικό τους κεφάλαιο.

Φύση και δομή της «μεσαίας τάξης»

Στη χώρα μας, κατά τα ειωθότα και σ’ αυτό το επίπεδο, η επέκταση της αποκαλούμενης «μεσαίας τάξης» συντελέσθηκε με ατελή και στρεβλό τρόπο. Στο πλαίσιο της μεσαίας τάξης συναθροίσθηκαν ανώτερα και ανώτατα υπαλληλικά στελέχη, επιχειρηματίες μεγαλύτερου ή μικρότερου βεληνεκούς, μικρομεσαίοι και πετυχημένοι ελεύθεροι επαγγελματίες όπως και μεσάζοντες και μεταπράτες από το ευρύ (και πάντα απρόσιτο) κύκλωμα της παραοικονομίας. Θα επισημάνουμε ότι συνδετικός ιστός του τύπου αυτού της μεσαίας τάξης ήταν το εισόδημα και ο πλούτος, χωρίς να διαμορφώνονται ευρύτερα θεσμικά, κοινωνικά ή πολιτισμικά πλαίσια ικανά να συγκροτήσουν μια συνεκτικότερη δομή τάξης.

Γι’ αυτό και η μεσαία τάξη, με την εντυπωσιακή διεύρυνσή της, θεωρήθηκε ως θεμέλιο σταθερότητας του συστήματος, ενώ παράλληλα αποτέλεσε το πεδίο διεκδίκησης των κομμάτων της διακυβέρνησης στη χώρα μας, αφού οι όποιες μετακινήσεις συντελούνταν στο εσωτερικό της μεσαίας τάξης καθόριζαν σε μεγάλο βαθμό την έκβαση των εκλογικών αναμετρήσεων.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η σημασία και η πρωτοκαθεδρία της μεσαίας τάξης αρχίζει να αποδυναμώνεται και να εκπίπτει με την επικράτηση του νεοφιλελεύθερου προτύπου, την πλήρη ενσωμάτωση της σοσιαλδημοκρατίας (που αντιπροσώπευε ένα σοβαρό τμήμα της μεσαίας τάξης), με την αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους και -κυρίως- με την ανάπτυξη ενός απηνούς ανταγωνισμού που διαπέρασε και αποσυγκρότησε εσωτερικά ένα σοβαρό τμήμα της παραδοσιακής μεσαίας τάξης.

Το νέο σύστημα συμφερόντων, το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και οι γιγάντιες επιχειρήσεις δεν χρειάζονται πλέον τη μεσαία τάξη ως κοινωνικό τους θεμέλιο και υποστήριγμα. Έχουν αλλάξει οι μορφές και οι τύποι νομιμοποίησης των μεγάλων αυτών συμφερόντων και των κομματικών τους διαχειριστών: Οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, αυταρχισμός, «Νόμος και Τάξη», ανασφάλεια και πλήρης αβεβαιότητα για το μέλλον, δημιουργία καθεστώτος μιας οιονεί διακινδύνευσης… Αυτά είναι τα πολιτικά και ιδεολογικά επιχειρήματα και εφόδια της σύγχρονης, νεοφιλελεύθερης-χρηματοπιστωτικής εξουσίας.

Γι’ αυτό και η αποκαλούμενη «μεσαία τάξη» γνωρίζει μια σοβαρή κρίση σε μια σειρά ευρωπαϊκών χώρων, μια κρίση που συνδέεται άμεσα με την κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων διακυβέρνησης και με την αναβίωση ενός νέου τύπου εθνικισμών και παντοειδών ρατσισμών. Γιατί πέραν της οικονομικής κατάρρευσης της μεσαίας τάξης αποδυναμώθηκε καίρια και το δημοκρατικό-αστικό πρόταγμα πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε και εξελίχθηκε ο βιομηχανικός καπιταλισμός τις τελευταίες δεκαετίες.

Ο ολετήρας των Μνημονίων

Στη χώρα μας, όπου η αποκαλούμενη «μεσαία τάξη» δεν διέθετε αυτόνομες και αυτοδύναμες παραγωγικές δομές, τα Μνημόνια και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές οδήγησαν στη ραγδαία κατάρρευσή της. Η τεράστια απώλεια του ΑΕΠ, η πλήρης συρρίκνωση του εισοδήματος, η κατάρρευση ολόκληρων -μείζονος οικονομικής σημασίας- τομέων, όπως αυτού της οικοδομής, το κλείσιμο (μέσα σε τρία χρόνια) εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, η κρίση των ελεύθερων επαγγελμάτων συνιστούσαν και συνιστούν και σήμερα τις βασικές αιτίες της αποδυνάμωσης της μεσαίας τάξης και της κατάρρευσης ορισμένων τμημάτων της.

Με άκρατο τρόπο, τα Μνημόνια και τα νεοφιλελεύθερα προγράμματα από τη μια πλευρά φτωχοποίησαν το μεγαλύτερο τμήμα των κατώτερων κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων, ενώ ταυτόχρονα προλεταριοποίησαν και υποβάθμισαν μια σοβαρή μερίδα της μεσαίας τάξης.

Στην πραγματικότητα, τα Μνημόνια και οι νεοφιλελεύθεροι διαχειριστές τους διαμόρφωσαν ευδιάκριτες, ταξικού χαρακτήρα, αντιθέσεις στο εσωτερικό της ίδιας της μεσαίας τάξης… Γιατί πέραν της οικονομικής, εισοδηματικής συρρίκνωσης διέλυσαν τον ίδιο τον παραγωγικό-οικονομικό ιστό της ύπαρξης και αναπαραγωγής της.

Γι’ αυτό και για πρώτη φορά τις δύο τελευταίες δεκαετίες μεγάλο τμήμα της μεσαίας τάξης πολιτικοποιήθηκε βίαια και αναγκάσθηκε να συνειδητοποιήσει τον ρόλο του, τη θέση του απέναντι στην κυρίαρχη σύγκρουση που διεξαγόταν και διεξάγεται μεταξύ των νεοφιλελεύθερων-συστημικών συμφερόντων και της μεγάλης κοινωνικής, πολιτικής πλειοψηφίας.

Μεσαία τάξη: Υπάρχει μέλλον;

Ασφαλώς, η ανασυγκρότηση της μεσαίας τάξης, η αποκατάσταση των ρηγμάτων στο εσωτερικό της δεν μπορεί παρά να συνδεθεί με την παραγωγική και αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Σίγουρα δεν μπορούμε να επανέλθουμε στο παρελθόν, σε πρότυπα, συμπεριφορές και δραστηριότητες που είτε ξεπεράσθηκαν από τις εξελίξεις είτε οδήγησαν, ως έναν βαθμό, στην κρίση.

Σίγουρα, μια σύγχρονη ανάπτυξη απαιτεί νέες αποδοτικές παραγωγικές δραστηριότητες, εξειδικευμένες χρηματοδοτήσεις, ευρύτερες συνεργασίες δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με στοχευμένες δράσεις. Γιατί καμιά ανάπτυξη δεν προκύπτει με επενδύσεις εξ ουρανού, αλλά, αντίθετα, οικοδομείται στη βάση, βήμα προς βήμα, μέσα από ένα συντονισμένο σχέδιο, με σαφείς στόχους και σύγχρονα παραγωγικά και χρηματοοικονομικά εργαλεία.

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να προωθηθεί η ανάπτυξη εάν δεν διαμορφωθεί μια ευρύτερη κοινωνικοοικονομική και πολιτική συμμαχία, η οποία θα περιλάβει στις τάξεις της και την πλειοψηφία της μεσαίας τάξης, που επλήγη από τα Μνημόνια. Η παραδοσιακή καθαρότητα της ταξικής κοινωνικής διάρθρωσης και της κοινωνικής ιεραρχίας δεν υφίσταται σήμερα. Γι’ αυτό και κάθε κοινωνικός, πολιτικός και ιδεολογικός διαχωρισμός στο εσωτερικό της ευρύτατης αυτής κοινωνικοπολιτικής πλειοψηφίας είναι τουλάχιστον επικίνδυνος για τη συνοχή και την προοπτική τους.

Η επιβολή μιας σειράς δυσβάστακτων και στην πλειοψηφία τους άδικων φόρων, σε συνδυασμό τόσο με την τεράστια έκταση της φοροδιαφυγής, της φοροκλοπής, της μαύρης οικονομίας, του «μαύρου» χρήματος, οδήγησαν σε ασφυξία, σε ένα πρωτοφανές αδιέξοδο τμήματα της μεσαίας τάξης. Υπήρξε και υπάρχει ένα καθεστώς εσωτερικής αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου μεταξύ τμημάτων της μεσαίας τάξης και των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ένα εισόδημα της τάξης των 20.000 ευρώ και των 25.000 ευρώ κατατάσσει μια οικογένεια στη μεσαία τάξη… Δεν επιτρέπεται να δημιουργούνται κοινωνικοί και ιδεολογικοί διαχωρισμοί, όταν η ίδια η οικονομική και κοινωνική βάση της μεγάλης πλειοψηφίας είναι συγκλίνουσα ή και ταυτόσημη…

Γι’ αυτό και η εσωτερική αναδιανομή των βαρών είναι όχι μόνο κοινωνικοοικονομικά αδιέξοδη αλλά και παράγει πολιτικές και κομματικές αντιθέσεις.

Η σταδιακή μείωση της υψηλότατης φορολογίας οφείλει να αποτυπωθεί δεσμευτικά σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο, σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και να μην εξαντλείται σε αφηρημένες υποσχέσεις και ευχολόγια, ώστε η καθήλωση, η απογοήτευση, η απελπισία να βρουν μια ελπιδοφόρα διέξοδο, μια σαφή προοπτική.

Η πολιτική και ηθική διαχείριση της κρίσης, ο σεβασμός στους πολίτες, η εντιμότητα, η διαφάνεια (μια ταλαιπωρημένη έννοια), η δικαιοσύνη στα βάρη και στις ευθύνες αποκτούν μια ιδιαίτερα κρίσιμη σημασία, ίσως μεγαλύτερη, και την όποια οικονομική τους πτυχή και απόδοση. Γι’ αυτό και θα πρέπει να αποτελέσουν την προμετωπίδα της κυβερνητικής στρατηγικής.

Όσο για τους κομματικούς νεκροθάφτες της μεσαίας τάξης, που τη θυμήθηκαν σήμερα, ας κατανοήσουν ότι αυτοί που καταστράφηκαν από τα Μνημόνια και τις ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΕΣ πολιτικές τις οποίες τα κόμματα που κυβέρνησαν τον τόπο υπηρέτησαν ως ζηλωτές διατηρούν τουλάχιστον και την κρίση και την αξιοπρέπειά τους αλλά και τη νοημοσύνη τους.

Διασκευή από παλαιότερο άρθρο στο ΠΑΡΟΝ