ΜΝΗΜΗ ΕΛΥΤΗ: Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΕΛΥΤΗΣ

ΜΝΗΜΗ ΕΛΥΤΗ: Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΕΛΥΤΗΣ

108 Χρόνια από την γέννηση του  ποιητή

Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήταν το τελευταίο από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλλη και της Μαρίας Βρανά. Ο πατέρας του καταγόταν από τον συνοικισμό Καλαμιάρης της Παναγιούδας Λέσβου και είχε εγκατασταθεί στην πόλη του Ηρακλείου από το 1895, όταν σε συνεργασία με τον αδελφό του ίδρυσε ένα εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας. Το παλαιότερο όνομα της οικογένειας Αλεπουδέλλη ήταν Λεμονός, το οποίο αργότερα μετασχηματίστηκε σε Αλεπός. Η μητέρα του καταγόταν από τον Παππάδο της Λέσβου.

Το 1914 ο πατέρας του μετέφερε τα εργοστάσιά του στον Πειραιά και η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. O Οδυσσέας Ελύτης γράφτηκε το 1917 στο ιδιωτικό σχολείο Δ.Ν. Μακρή, όπου φοίτησε για επτά χρόνια, έχοντας μεταξύ άλλων δασκάλους του τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Ι.Θ. Κακριδή. Τα πρώτα καλοκαίρια της ζωής του πέρασαν στην Κρήτη, τη Λέσβο και τις Σπέτσες.

Τον Νοέμβριο του 1920, μετά την πτώση του Βενιζέλου, η οικογένειά του αντιμετώπισε διώξεις, με αποκορύφωμα τη σύλληψη του πατέρα του, εξαιτίας της προσήλωσής της στις βενιζελικές ιδέες. Ο ίδιος ο Βενιζέλος είχε στενές σχέσεις με την οικογένεια και είχε φιλοξενηθεί συχνά στην οικία της στο κτήμα του Ακλειδιού. Το 1923 ταξίδεψε οικογενειακώς στην Ευρώπη, επισκεπτόμενος την Ιταλία, την Ελβετία, τη Γερμανία και τη Γιουγκοσλαβία. Στη Λωζάνη ο ποιητής είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Λακωνικόν

O καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, που η λάμψη

μου επέστρεψε στον ήλιο.

Kείνος με πέμπει τώρα μέσα στην τέλεια σύνταξη της

πέτρας και του αιθέρος,

Λοιπόν, αυτός που γύρευα, ε ί μ α ι.

Ω λινό καλοκαίρι, συνετό φθινόπωρο,

Xειμώνα ελάχιστε,

H ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάς

Kαι στη νύχτα μέσα των αφρόνων μ' ένα μικρό τριζόνι

κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Aνέλπιστου.

Ο Οδυσσέας Ελύτης (πραγματικό ονοματεπώνυμο: Οδυσσέας Αλεπουδέλης, 2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30. Βραβεύτηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που τιμάται με Νόμπελ. Γνωστότερα ποιητικά του έργα είναι τα Άξιον Εστί, ο Ήλιος ο πρώτος και οι Προσανατολισμοί. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν, ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων. Υπήρξε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Έργων Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, αντιπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και Incontro Romano della Cultura της Ρώμης.

Facebook/ Καιτη Κουναλακη

Ο ΚΑΤΑ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΕΛΥΤΗΣ

Πριν από χρόνια, το 2011, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, ξεκίνησε το Συμπόσιο για τον Οδυσσέα Ελύτη, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του (2-11-1911).Πρώτος ομιλητής ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ο μεγάλος μας συνθέτης πάντα ορμητικός και παθιασμένος μίλησε για τον επαναστατικό Ελύτη, επικεντρώνοντας στο Άξιον Εστι, τη “Βίβλο του ελληνικού λαού”, όπως το χαρακτήρισε, “το πιο επαναστατικό, ίσως, έργο αυτού του τόπου”.

Και άρχισε ο Μίκης για τον Ελύτη:

- “Πού την βρήκες εσύ, ένας αστός, την τόση επαναστατικότητα;”, τον ρωτούσα στις συναντήσεις μας τη δεκαετία του '60.

- “Κι εσύ δεν απαντούσες...”.

- “Μας καλείς ν' ακολουθήσουμε το δρόμο σου;”

- Ό,τι είχα να πω το είπα.

- Δηλ. ο καθείς και τα όπλα του;

Ο Μίκης Θεοδωράκης διάβασε εκτενή αποσπάσματα από το Άξιον Εστι, που είναι Αποκάλυψη! Οι “Προφητείες” του Ελύτη επαληθεύτηκαν γιατί όλα ήταν και είναι καθαρά στο μυαλό του. Και ευλογημένοι όσοι αξιώνονται ν' ακούσουν καθαρά τη φωνή του ποιητή.

“Το Άξιον Εστι το έβλεπε ο Ελύτης σα μια λαϊκή ποιητική λειτουργία, για απλούς ανθρώπους σε ανοιχτούς χώρους. Κι έτσι το παρουσίασα”, είπε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ο μεγάλος συνθέτης δεν παρέλειψε να κάνει αναφορές στο σήμερα, μέσα από την προφητική φωνή του Ελύτη. “Τυχεροί όσοι έφυγαν νωρίς... χωρίς να βιώσουν αυτή τη σημερινή απέραντη τραγωδία της Ελλάδας”, είπε ο συνθέτης, και πρόσθεσε με έμφαση: “Εμείς όμως επιμένουμε Ελληνικά. Ας θεωρήσουμε αυτό που ζούμε ένα εφιαλτικό όνειρο και ας προχωρήσουμε στην ποίηση. Προσεκτικός, σοφός ο Ελύτης, κρύφτηκε πίσω απ' τη σιωπή του. Σοφότερος από μένα που εξακολουθώ να εφορμώ στο στόμα του λύκου”.

Και ο Μίκης αναφέρθηκε στους “εθνομηδενιστές, οι οποίοι “από το 1974 και μετά απεργάζονται τη συστηματική αποδόμηση της ελληνικότητας”, είπε. “Όμως ο Ελύτης εξέφραζε χωρίς φόβο την ελληνολατρεία του”. 

Αξίζει εδώ να παραθέσουμε και μια επιστολή του Ελύτη προς τον Μίκη Θεοδωράκη όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» στο αφιέρωμα που έκανε για τα 100 χρόνια του Ελύτη.

Πηγή:

 https://boraeinai.blogspot.com/2011/11/blog-post_4515.html